สร้าง UI รักษ์โลก (Environmentally-Friendly UI) ด้วย 5 วิธีสุดแสนง่าย

Piyawit Sereeyotin

พวกเราเคยรู้ไหมครับว่า การออกแบบ UI ที่ไม่ดีจะก่อให้เกิดปัญหาทางสิ่งแวดล้อมได้ แม้ UI แย่ๆ จะไม่ทำให้เกิดมลภาวะทางอากาศหรือเสียง แต่มันเป็นต้นเหตุหลักของ มลภาวะด้านการมอง (Visual Pollution) ที่จะส่งผลต่อการรับรู้ข้อมูลของยูสเซอร์ครับ

ผมจึงอยากนำเสนอวิธีการออกแบบ UI ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Environmentally-Friendly UI) ซึ่งจะช่วยลดมลพิษทางการสายตาด้วยวิธีการง่ายๆ 5 ข้อ ดังนี้

1. กำจัด UI ที่ไม่จำเป็น

ef-ui-01
Popup ที่ปรากฎขึ้นเพื่อให้เลือกภาษาหากเข้าเว็บ Jobsdb เป็นครั้งแรก

เมื่อผมเข้าเว็บ Jobsdb.com  เป็นครั้งแรก ผมจะพบกับ popup UI ให้เลือกภาษาในการรับชม ซึ่งผมเห็นว่ามันไม่มีความจำเป็นเลยที่จะมาถามยูสเซอร์ เพราะหากเราออกแบบ UI ที่ดีได้มาตรฐาน ยูสเซอร์จะรู้ว่า หากต้องการเปลี่ยนภาษาจะต้องมองหาเมนูที่บริเวณด้านบนของเว็บไซต์

ef-ui-16
ส่วนหัวของเว็บจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยที่มีการวางตำแหน่งเมนูเปลี่ยนภาษาที่ด้านบนขวา

ยกตัวอย่างเช่น เว็บจุฬาฯ ที่แสดงฟังก์ชันเปลี่ยนภาษาที่บริเวณด้านบนขวาของหน้าเว็บ แต่เว็บจุฬาฯ ก็ยังสามารถตัด UI ที่ไม่จำเป็นออกไปอีกได้นะครับ คือ UI ที่เปลี่ยนขนาดตัวอักษร

ผมคาดว่าความต้องการนี้น่าจะมาจากผู้สูงวัย เพราะสมัยนิยมนี้วัยรุ่นเค้ารับทราบกันทั่วว่า ถ้าอยากปรับขนาดตัวอักษรในหน้าเว็บ เราสามารถใช้ความสามารถของเบราเซอร์ได้อย่างสบายๆ (Ctrl +/-)

ef-ui-11
ช่องกดเลือกรับข่าวสารทางเมลในหน้าสร้างโปรไฟล์สมัครงาน

ลองมาดูหน้าสร้างโปรไฟล์ของเว็บ Jobsdb.com ให้สังเกตตรงช่องติ๊กเลือกรับข่าวสาร ผมเห็นว่ารายการทั้งสองมันอาจสามารถยุบ รวมกันได้ นั่นหมายถึงจะช่วยลดความสับสนและภาระการมองของยูสเซอร์ไปได้อีกส่วน

วิธีนี้เป็นวิธีการง่ายๆ เลย เหมือนการทำความสะอาดบ้านที่เราควรจะทำเป็นประจำ เพียงแค่มองหาขยะที่ไม่จำเป็น แล้วทิ้งมันไปซะ ก็แค่นั้นเองครับ

2. ลดความเข้มข้นของเส้น

ef-ui-03
เปรียบเทียบการใช้ความเข้มของสีคั่นที่ต่างกัน

ลองดูเปรียบเทียบการแสดงผลทั้งสองแบบด้านบนดูครับ แม้ว่าแบบทางซ้ายจะใช้สีเส้นคั่นที่ทำให้การแบ่งแยกแต่ละรายการชัดเจน แต่อันที่จริงมันกำลังสร้างมลพิษทางสายตาให้เราอยู่ หากมีการใช้เส้นแบ่งรายการหรือแบ่งส่วนข้อมูลใดๆ เราสามารถลดความเข้มของเส้นคั่นให้น้อยกว่าสีความเข้มของตัวอักษร เพื่อที่ว่าการอ่านแบบสแกนของยูสเซอร์จะได้ไม่ถูกความเข้ม (ความเด่น) ของเส้นหยุดไว้ครับ

ef-ui-04
เปรียบเทียบการใช้ความเข้มของตัวหนังสือรองที่ต่างกัน

ในกรณีที่เป็นหัวข้อรอง เราก็สามารถใช้วิธีการเดียวกันนี้ได้เช่นกัน โดยปรับให้ความเข้มรองลงมาจากสีหัวข้อหลัก เพื่อแบ่งกลุ่มประเภทข้อความให้ยูสเซอร์ได้รู้

ef-ui-05
เปรียบเทียบการใช้ความเข้มของเส้นขอบที่ต่างกัน

ความเข้มของขอบ (บางทีจะเป็นความหนาก็ได้นะครับ) ก็ปรับให้ดูอ่อนลง แต่ไม่ควรถึงขนาดจางจนยากที่จะมองเห็นขอบเขตของกล่องนะครับ

ef-ui-07
เว็บ Zalora มีการใช้จุดไข่ปลาเป็นตัวคั่นสำหรับ UI ที่เป็นรายการ

หรือจะหันมาใช้จุดแทนเส้นคั่นเหมือนเว็บ Zalora ก็ช่วยลดภาระการมองของยูสเซอร์ได้ไม่แพ้กันครับ ซึ่งเว็บนี้ใช้โทนขวา-ดำ เราสามารถศึกษาและดูไว้เป็นตัวอย่างเว็บที่ดีเว็บหนึ่งได้เลยครับ

3. เพิ่มพื้นที่ว่าง

ef-ui-18
Kapook มีช่องว่างน้อยเกินไปซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการอ่าน

อีกมลภาวะทางสายตานั่นก็คือ การมีช่องว่างให้ข้อมูลได้หายใจน้อย หรือไม่มีการใช้ UI whitespace ครับ เว็บ kapook.com ใช้กริดในการนำเสนอข้อมูลข่าวที่ค่อนข้างแน่นไปนิด ทำให้ดูเหมือนมีคนพยายามกำลังป้อนข้าวคำโตให้กับเราโดยไม่หยุดให้เคี้ยว

ef-ui-17
เว็บ Thairath ให้ความสำคัญกับพื้นที่ว่างระหว่างบทความข่าว

ในขณะที่เว็บ Thairath แม้ข้อมูลที่อยากนำเสนอเพียบ แต่ก็ไม่ลืมว่า ลมหายใจของข้อมูลก็เป็นสิ่งสำคัญด้วยเช่นกัน ทั้งสองอย่างต้องสมดุลจนเกิดเป็นพื้นที่สีเขียวให้สายตาเราได้พักผ่อน

ef-ui-15
การนำเสนอข้อมูลที่มีการใช้ white space อย่างมือถือของเว็บ Apple

หากใครอยากศึกษาต้นแบบการใช้ white space อย่างโปร เว็บ Apple ก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีครับ

4. นำ UI กลับมาใช้ใหม่

ef-ui-06
สไตล์ทั้งหมดของเว็บ Set.or.th

รูปด้านบนคือสไตล์ของปุ่มที่ผมรวบรวมจากเว็บ set.or.th เราจะเห็นว่าการออกเว็บขนาดใหญ่นั้น จะมีการใช้สไตล์ที่ฟุ่มเฟือยมาก แม้แต่ละปุ่มจะทำงานฟังก์ชันเหมือนกัน แต่รูปแบบสีสันกลับใช้ต่างกัน

เราควรที่จะนำเอา UI เก่า มาใช้งานให้มากที่สุด (Reuse) ข้อดีคือ มันจะช่วยรักษาความสอดคล้องกัน (consistency) ภายในเว็บหรือ application อีกทั้งช่วยลดจำนวนโค้ดที่จะเพิ่มขึ้นด้วย

ef-ui-12
Stencil บางส่วนของเว็บ Agoda

วิธีการที่จะทำให้เราพยายามเอา UI เก่ามาใช้งานให้มากที่สุด ก็คือการสร้าง Stencil หรือ ชุดรวมสไตล์ UI ที่ใช้งานอยู่บนเว็บ ณ ปัจจุบัน

รูปด้านบนคือส่วนหนึ่งของ stencil ของ UI ต่างๆ ตอนที่ผมทำงานอยู่ที่ Agoda เริ่มตั้งแต่ สไตล์ปุ่มต่างๆ, ฟอร์ม, popup, tooltip, ช่องค้นหา, accordion, tab ฯลฯ เมื่อเราเสร็จจากทำ stencil เราจะตกใจเลยว่า ทำไมพวกเราถึงใช้ UI สิ้นเปลืองขนาดนี้

ผมจึงอยากแนะนำให้ In-house designer หรือ Designer ที่ต้องออกแบบเว็บขนาดใหญ่ ควรที่จะทำ Stencil และพัฒนามันจนกลายเป็น Style Guide ซึ่งจะทำให้การออกแบบไปในทางเดียวกันและใช้ UI ทุกตัวได้อย่างคุ้มค่า

ใครสนใจเรื่องนี้ ก็สามารถดูตัวอย่างเว็บ Style Guide ของ Uber ได้เลยครับ อยากบอกว่าการทำ styleguide คือจุดสูงสุดหนึ่งของอาชีพ UI designer เลยนะครับ เรียนรู้ไว้ ๆ

5. เพิ่มข้อความข้างสีหรือใช้ Icon ประกอบ

ef-ui-08
หน้าเลือกซื้อลิปสติกของ Maybelline

เราต้องอย่าลืมว่ายูสเซอร์ที่เข้าเว็บเราส่วนหนึ่งอาจประสบปัญหาด้านการมองเห็น เช่น คนที่ตาบอดสี เป็นต้น สมมติผมเป็นคนตาบอดสีแดง ผมจะไม่สามารถเลือกซื้อลิปสติกจากเว็บ Maybelline ได้เลย หากเว็บไม่บอกชื่อสีให้ผมทราบ

ef-ui-09
การแสดงชื่อสีขณะนำเมาส์ไปวางไว้บนสี

แต่ไม่ต้องกังวลไปครับ เพราะ designer ได้คำนึงถึงปัญหาส่วนนี้แล้ว พอผมเอาเมาส์ไปวางที่สีไหน ก็จะมี tooltip ขึ้นมาบอกว่าสีนั้นมีชื่อว่าอะไร หากคลิกเลือกก็จะมีชื่อสีปรากฎพร้อมรหัสสีด้านหน้า

ef-ui-13
การแสดงสีและข้อความสีของผลิตภัณฑ์ Apple
ef-ui-14
UI เลือกสีของ iPad Air

หรือถ้าสินค้ามีสีให้เลือกไม่เยอะ ก็เขียนบอกข้างๆ ให้รู้ไปเลยว่าสีอะไร เหมือนอย่างเว็บ Apple เค้าล่ะ

ef-ui-19
ปุ่มแสดงฟังก์ชันการทำงานต่างๆ ของโถนั่งแบบญี่ปุ่น

แล้วถ้าใครเคยมีประสบการณ์กับที่ล้างก้นสุดแสนสบายของญี่ปุ่น จะพบว่ามันใช้งานไม่ยากเลยใช่ไหมครับ เหตุก็เพราะมันมีไอคอนประกอบอยู่เคียงข้างข้อความครับ

ef-ui-21
เมนูและ tab ส่วนบนของ app Facebook
ef-ui-22
Tab ส่วนล่างของ app Facebook

ด้วยเหตุนี้ app Facebook จึงใช้ไอคอนคู่กับข้อความเสมอ ถ้าจะให้ใช้แต่ไอคอนเพียงอย่างเดียว คงไม่สื่อแน่ๆ ลองดูเมนู status ซึ่งใช้รูปดินสอ โดยปกติจะหมายถึง ‘แก้ไข’ แต่เพราะมีข้อความกำกับจึงทำให้ไม่สับสนว่ามันคืออะไรกันแน่ครับ

แล้วถ้าจะถามว่า ใช้แต่ตัวหนังสืออย่างเดียวได้ไหม? คำตอบคือ ได้ครับ แต่ไม่สวยและไม่น่ากดเท่าไอคอนคู่ตัวหนังสือครับ

มาช่วยกันสร้าง UI รักษ์โลกกันเถอะ

การออกแบบ UI ที่ดีตามวิธีที่ผมเสนอมา ก็คล้ายๆ กับการที่เราพยายามอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมรอบๆ ตัวเรานั่นแหละครับ พูดเปรียบเทียบก็คือ

  • การกำจัดของเสีย เก็บขยะไปทิ้ง – กำจัด UI ทีไม่จำเป็น
  • การใช้ไฟแค่ให้เพียงพอต่อการมองเห็น – การลดความเข้มของสีเส้นหรือข้อความ
  • การเพิ่มพื้นที่สีเขียว – การเพิ่มพื้นที่ว่าง
  • การนำเอาของที่มีอยู่แล้ว มาใช้ซ้ำ – นำ UI กลับมาใช้ใหม่
  • การรักษาความเป็นธรรมชาติที่ไม่แบ่งแยกชั้นวรรณะ – การใช้ข้อความกำกับไอคอนหรือสีเพื่อให้ทุกคนได้รับข้อมูลเหมือนๆ กัน

ผมเชื่อว่าโลก UI กำลังพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ จนเวลาชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่กับมัน ดังนั้นหากเรารู้จักวิธีการออกแบบ UI ที่รักษ์โลกแล้ว ทั้งยูสเซอร์, บริษัท, ตัวพวกเรา (designer), developer และผู้เกี่ยวข้อง (stakeholders) ก็จะมีความสุขและรู้สึกคุ้มค่ากับเวลาที่เสียไปกับมันอย่างเต็มใจ

Piyawit Sereeyotin

Piyawit Sereeyotin

สวัสดีครับ ผมชื่อฟริ้นครับ รักและชอบงาน Graphic Design เอามากๆ เลย พอได้เริ่มทำงานเป็น UI Designer แล้ว ยิ่งสนุกขึ้นอีกแยะ งานออกแบบที่ใช้ความรู้สึกและเหตุผลเป็นอะไรที่สุดยอดจริงๆ ครับ / พบกับบทความ UI มากมายอีกได้ที่ www.uiblogazine.com
บทความทั้งหมด